Bloki rozdzielcze

Bloki rozdzielcze — funkcjonalne akcesoria wykorzystywane do rozdzielania energii

Elektryczne bloki rozdzielcze pozwalają na efektywne i bezpieczne łączenie przewodów. Umożliwiają więc podłączenie kilku obwodów odpływowych do jednego przewodu zasilającego, co jest kluczowe dla skutecznego rozdzielania energii. Sprawdź, czym dokładnie są bloki rozdzielcze, jakie są ich właściwości, rodzaje i zastosowania.

Blok rozdzielczy — co to jest?

Blok rozdzielczy, nazywany inaczej blokiem łączeniowym lub blokiem dystrybucyjnym, jest funkcjonalnym elementem wyposażenia rozdzielnicy elektrycznej. Odpowiednio dobrany pozwala na bezpieczne i skuteczne łączenie ze sobą wielu przewodów.

W rozdzielnicach elektrycznych bloki rozdzielcze (a także szyny zbiorcze, listwy zaciskowe N +PE oraz listwy zaciskowe na szynę) stosowane są głównie do rozdzielania energii. Dzięki nim można bowiem przyłączyć wiele przewodów odpływowych do jednego przewodu zasilającego. W efekcie prąd dystrybuowany jest do wszystkich linii wychodzących z eRBetki.

Istotne jest przy tym, że bloki rozdzielcze pozwalają na przyłączenie różnych przewodów. Łączyć można obwody o różnej średnicy, wykonane z różnych materiałów itp. Dzięki temu mamy większą swobodę w kształtowaniu instalacji i jej funkcjonalności.

Dobrze dobrany blok rozdzielczy zapewnia też duże uporządkowanie instalacji. Każdy przewód ma tu swoje autonomiczne “gniazdo”, dzięki czemu przegląd, konserwacja, naprawa czy przebudowa instalacji są bardzo proste.

Warto zaznaczyć, że bloki rozdzielcze często mają kolorowe obudowy pozwalające na odróżnienie obwodów fazowych, neutralnych czy uziemiających. To proste rozwiązanie jest bardzo funkcjonalne, ponieważ pozwala na pierwszy rzut oka rozróżnić wszystkie żyły przewodu.

Ponadto, bloki rozdzielcze zwiększają też bezpieczeństwo. Zapewniają bowiem pewne, mocne łączenie przewodów i ich izolację. Wiele bloków rozdzielczych wyposażonych jest w specjalne osłony, które dodatkowo ograniczają dostęp do niebezpiecznych elementów.

Bloki rozdzielcze mają zatem kilka podstawowych funkcji. Najważniejszą jest łączenie przewodów, co umożliwia rozdzielanie energii, ale nie możemy zapominać także o funkcji porządkowej, izolacyjnej i zabezpieczającej.

Elektryczne bloki rozdzielcze stosuje się we wszystkich instalacjach, w których zachodzi potrzeba wyodrębnienia przewodów elektrycznych i podziału jednej linii źródłowej na wiele linii wychodzących (odpływowych). Akcesoria te znajdziemy zatem w niemal wszystkich rozdzielnicach elektrycznych — w domach, biurach, obiektach komercyjnych i budynkach użyteczności publicznej.

Elektryczne bloki rozdzielcze — rodzaje

Blok rozdzielczy z pozoru wydaje się bardzo prostym akcesorium. Trzeba jednak wiedzieć, że istnieje wiele ich rodzajów i modeli, które różnią się od siebie zasadniczo.

Dostępne w sprzedaży bloki rozdzielcze mogą bowiem mieć różną pojemność (liczbę przyłączy) i odmienny przekrój tych przyłączy, co pozwala na podłączanie przewodów o różnej średnicy.

Ponadto odmienny może być sposób montażu bloku rozdzielczego w rozdzielnicy — np. na szynę DIN lub na płytę dociskową. Inaczej montowane mogą być też przewody — złączem zaciskowym (sprężynowym) lub śrubowym.

Różnice dotyczą także materiałów, z których zrobiony jest blok rozdzielczy. Chodzi tu przede wszystkim materiałów przewodzących. Najczęściej jest to miedź, ale stosuje się też mosiądz, a nawet aluminium.

Uwagę warto zwrócić także na materiał obudowy bloku rozdzielczego. Stosuje się tu bowiem różne tworzywa sztuczne o odmiennej trwałości i odporności na uszkodzenia mechaniczne.

Różnic między poszczególnymi blokami rozdzielczymi jest zatem sporo, ale da się wyodrębnić pewne typy tych akcesoriów. Najczęściej wyróżnia się 3 zasadnicze rodzaje:

• Bloki rozdzielcze jednopolowe (inaczej nazywane kompaktowymi) — pozwalają na połączenie ze sobą przewodów jednego rodzaju (np. fazowych czy neutralnych) o różnych średnicach.
• Modułowe bloki rozdzielcze (nazywane wielopolowymi) — przeważnie montowane na szynach i wyposażone w pola do podłączenia wielu żył przewodu. Jeden blok pozwala zatem na skuteczne i bezpieczne przyłączenie zarówno przewodów fazowych, jak i neutralnych czy uziemiających.
• Bloki rozdzielcze przelotowe — to funkcjonalne złączki, które pozwalają na połączenie przewodów z różnych materiałów — np. miedzianych z aluminiowymi.

Jak dobrać bloki rozdzielcze do konkretnej instalacji?

Wybierając bloki rozdzielcze do własnej instalacji, pod uwagę powinniśmy brać kilka istotnych kwestii.

Najważniejszą kwestią są oczywiście parametry elektryczne. Bloki rozdzielcze dostosowane są bowiem do pracy z prądem znamionowym o różnej wartości czy napięciu. Wybór właściwego wyposażenia rozdzielnicy elektrycznej to kwestia nie tylko funkcjonalności, ale również bezpieczeństwa. Przy źle dobranych blokach rozdzielczych narażamy się bowiem na awarie, które mogą mieć bardzo poważne skutki.

Wybrać trzeba także blok rozdzielczy o odpowiedniej liczbie biegunów, a tych może być nawet 4. Zależy to przede wszystkim od architektury instalacji, zastosowanych przewodów czy planowanego rozmieszczenia elementów funkcjonalnych w rozdzielnicy.

Następnie uwagę należy zwrócić na pojemność (liczbę przyłączy). Chodzi oczywiście o to, by możliwe było podłączenie wszystkich wymaganych linii elektrycznych. Co więcej, właściwie wybrać trzeba przekroje tych przyłączy — muszą one być dostosowane do użytych w instalacji przewodów.

Inne ważne kwestie, to m.in. zastosowany w bloku rozdzielczym materiał przewodzący, sposób montażu, obecność osłony izolacyjnej, wymiary bloku czy kolory obudowy pozwalające na oznaczenie żył przewodów.

Dość istotny może być też wybór bloków rozdzielczych o odpowiednim stopniu ochrony IP. Większa ochrona przed wodą i cząstkami stałymi ma znaczenie przede wszystkim w przypadku rozdzielnic budowlanych i rozdzielnic przenośnych, które często wystawione są na trudne warunki robocze.

W przypadku rozdzielnic stacjonarnych montowanych w spokojnych, bezpiecznych miejscach ten stopień ochrony może być niższy. Warto przy tym pamiętać, że rozdzielnica (jej obudowa) także ma określony stopień ochrony IP. Jeśli wybierzemy rozdzielnice hermetyczne, wysoki stopień ochrony samego wyposażenia ma mniejsze znaczenie, bo skrzynka jest już dostatecznie zabezpieczona.

Wybór bloków rozdzielczych nie jest zatem łatwy, a niewłaściwie dobrane akcesorium może powodować awarie i problemy. Dlatego przed zakupem najlepiej skonsultować się z ekspertem, który pomoże dobrać bloki rozdzielcze do konkretnej instalacji i jej parametrów funkcjonalnych.

BIBLIOGRAFIA

• Kozyra, J. Rozdzielanie energii elektrycznej 724 [01]. Z1. 03.
• Muszyńska, E. Charakteryzowanie procesów przesyłania i rozdzielania energii elektrycznej 311 [08]. O3. 03.
• Orzechowski, M. (2022). Połączenia wewnętrzne w rozdzielnicach niskich napięć: przykłady doboru elementów. Elektro Info.
• Surówka, I. (2006). Rozdzielnice średniego napięcia - podstawowe konstrukcje i właściwości techniczne. Elektro Info, (9), 38-42.