Do czego służą ograniczniki przepięć i jak je dobierać?
Uderzenie pioruna w czasie burzy jest w stanie zniszczyć wiele kosztownych sprzętów domowych, komputerów, telewizorów itp. Warto więc zawczasu pomyśleć o profesjonalnym zabezpieczeniu na tego rodzaju sytuacje. Odpowiednio dobrane ograniczniki przepięć powinny zapewnić bezpieczeństwo naszej instalacji w czasie burzy, oraz uchronić przed powstającymi przepięciami.
Ogranicznik przepięć 1000V DC Typ 2 Doktorvolt.
Ograniczniki lub ochronniki przepięć, w skrócie często są nazywane SPD (ang. Surge Protection Device). Są to aparaty do montażu na szynie DIN, stosowane w instalacjach elektrycznych do ochrony przed przepięciami. Budowane są na bazie iskierników i/lub warystorów. Podział ochronników normalizuje norma PN-EN 61643-11:
✔️ Ograniczniki Typu 1 – badane według próby klasy I udarami prądowymi o określonej wartości szczytowej Iimp, ładunku Q i energii właściwej W/R (np.: udar Iimp 10/350 µs),
✔️ Ograniczniki Typu 2 – badane według próby klasy II udarami prądowymi o kształcie 8/20 µs i wartości szczytowej In (i Imax, jeżeli jest deklarowana),
✔️ Ograniczniki Typu 3 – badane według próby klasy III udarami kombinowanymi napięciowo-prądowymi (napięcie obwodu otwartego generatora Uoc 1,2/50 µs, prąd zwarcia ICW 8/20 µs).
Rodzaje ograniczników przepięć i ich charakterystyka
Najczęstszym sposobem rozróżnienia typu ogranicznika jest spojrzenie na frontowy panel urządzenia, gdzie powinny widnieć oznaczenia T1, T2 lub T3. Niektórzy producenci i instalatorzy stosują starą nomenklaturę, nazywając omawiane typy ograniczników przepięć kolejno klasą B, C lub D. Nazwy te nie są jednak zgodne z powyższą normą. Odgromniki typu 1 (T1) służą do odprowadzania prądów udarowych o dużej mocy, o kształcie fali 10/350 μs, występujących często w wyniku uderzenia pioruna w sieciach zasilajacych, zwanych liniami napowietrznymi. Odgromniki te należy zainstalować za pierwszym przyrządem ochrony zwarciowej, bezpośrednio za licznikiem energii elektrycznej (w głównej rozdzielnicy). Ich zadaniem jest ograniczenie impulsu napięciowego do wielkości poniżej 4 kV, większość producentów deklaruje wielkość osiąganą jako 2,5 kV.
Ograniczniki przepięć typu 2 służą do odprowadzania przepięć spowodowanych przeciążeniami pojawiającymi się w następstwie dokonania przełączeń w obwodzie (o kształcie fali 8/20 μs). Ochronniki przeciwprzepięciowe typu 2 należy zainstalować za głównymi rozdzielnicami (zawierającymi także i ochronniki typu 1) sieci rozdzielczej, w podrozdzielnicach (w budynkach wielomieszkaniowych w rozdzielnicach poszczególnych mieszkań). Zadaniem ograniczników typu 2 jest ograniczenie przepięcia do wartości 1-1,5 kV, co wprawdzie zabezpiecza dużą część odbiorników elektrycznych przed przepięciami komutacyjnymi oraz przepięciami zredukowanymi przez ograniczniki przepięć typu 1, ale jednak zagraża jeszcze wielu urządzeniom. Aby zapewnić prawidłowe działanie, długość odcinka przewodu pomiędzy ochronnikami typu 1 i typu 2 powinna wynosić przynajmniej 10m. Przykładem jest ogranicznik przepięć 1000V DC Doktorvolt DV-5095.
Ograniczniki przepięć typu 3 służą do ochrony lokalnej – oznacza to, że najlepiej jest zainstalować jak najbliżej chronionego urządzenia. Spełniają one funkcję wtórnej ochrony odgromowej, a jednocześnie ograniczają skoki napięciowe spowodowane przełączeniami dokonanymi w sieci oraz zapobiegają przedostawaniu się zakłóceń przepięciowych przez przewody zasilajace do urządzenia elektronicznego, co może prowadzić do jego uszkodzenia. Stosowanie wyłącznie tego poziomu ochrony nie gwarantuje nam pełnej ochrony przeciwprzepięciowej dla urządzeń. Poziom redukowanego przepięcia to 0,8 kV.
Na rynku oferowane są również ograniczniki „kombinowane”, czyli połączenie typu 1 i 2. Ochronniki te służą do odprowadzania prądów udarowych o dużej mocy i kształcie fali 10/350 μs, występujących w wyniku uderzenia pioruna w sieciach zasilajacych trój- i jednofazowych (linie napowietrzne) i/lub przepięć spowodowanych przeciążeniami występującymi w wyniku przełączeń w obwodzie (o kształcie fali 8/20 μs). Wykonane są jako jednostki kompaktowe. Ochronniki przeciwprzepięciowe zawierające jednostki ochronne typu 1 i 2 należy zainstalować za pierwszym przyrządem ochrony zwarciowej, bezpośrednio za licznikiem energii elektrycznej (w głównej rozdzielnicy). Przy odpowiednim zwymiarowaniu nadają się do stosowania także i w systemach fotowoltaicznych – przykładem są rozdzielnice solarne Doktorvolt stosujące ograniczniki przepięć T1/T2. Ograniczniki typu 1+2 są zazwyczaj używane w instalacjach, gdzie niemożliwym jest spełnienie warunku o odległości między urządzeniami typu 1 i 2 (wynoszącą co najmniej 10 m). Doskonałym przykładem takiego urządzenia jest ochronnik przepięć 1P AC Doktorvolt.
Jak dobrać ogranicznik przepięć?
Przede wszystkim, aby prawidłowo dobrać ograniczniki, zalecamy skontaktować się lub zlecić pracę fachowcom. Pomocny może być też poniższy schemat – analizę należy rozpocząć od miejsca montażu i śledzić aż do poziomu ogranicznika typ 3. Budynki i instalacje różnią się między sobą wieloma czynnikami, dlatego też nie powinno się lekkomyślnie dobierać tego rodzaju zabezpieczeń.
Przykładowy schemat wyboru ograniczników przepięć.
Ochronniki typu 1 oraz 1 + 2 zazwyczaj montowane są w rozdzielnicach głównych, natomiast typ 2 i 3 znajduje zastosowanie w podrozdzielnicach. Dwa ostatnie są konieczne, aby zapewnić minimalną ochronę antyprzepięciową. Dodatkowo, by zapewnić jej skuteczność, należy wziąć pod uwagę typ instalacji, długość i sposób wykonania przyłącza elektrycznego. Wymagane jest również odpowiednie uziemienie, inaczej nie będzie miejsca do odprowadzania prądu z przepięć. Poniższe schematy przedstawiają kilka przykładów montażu ograniczników przepięć:
"Przykłady podłączenia ograniczników przepięć w różnych rodzajach sieci elektrycznych.
Ograniczniki przepięć Doktorvolt
Nowe ograniczniki przepięć Doktorvolt łączą w sobie solidną konstrukcję, dobrą jakość i przystępną cenę. Asortyment hurtowni Preis-Zone wzbogacił się o ochronniki do prądu stałego i zmiennego, typu 2 i „kombinowane” (Typ 1 + Typ 2). Produkty są komponentami rozdzielnic solarnych, sprawdzają się w ochronie systemów fotowoltaicznych. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą, przeglądając poniższą listę:
