Rozdzielnie elektryczne – co warto o nich wiedzieć?

Rozdzielnie elektryczne (inaczej rozdzielnice elektryczne) odgrywają ważną rolę w rozdziale energii we wszystkich instalacjach elektrycznych. Dowiedz się, czym dokładnie jest rozdzielnia elektryczna, jakie są jej zastosowania oraz jakie typy rozdzielni można spotkać na rynku. Sprawdź też, jakie parametry należy wziąć pod uwagę przy wyborze urządzenia odpowiedniego do Twoich potrzeb.

Czym jest rozdzielnia elektryczna?

Rozdzielnia elektryczna służy do dystrybucji energii elektrycznej oraz ochrony instalacji przed przeciążeniami, zwarciami i innymi zagrożeniami.

Przede wszystkim rozdzielnie pozwalają na rozgałęzienie instalacji z jednego obwodu zasilającego na wiele obwodów wyjściowych, co pozwala na zasilanie różnych systemów i urządzeń.

Ponadto rozdzielnie wyposaża się w różnego typu zabezpieczenia, które zapewniają ochronę instalacji (i jej użytkowników) przed skutkami przeciążeń czy zwarć.

Rozdzielnia elektryczna może również oferować wiele funkcji dodatkowych. Urządzenia te wyposaża się np. w dodatkowe zabezpieczenia (np. rozłączniki izolacyjne lub łączniki krzywkowe), liczniki energii czy systemy zdalnej komunikacji pozwalające na sterowanie i monitorowanie instalacji przez aplikacje mobilne itp.

Zastosowanie rozdzielni elektrycznych

Rozdzielnie elektryczne znajdują szerokie zastosowanie we wszystkich instalacjach elektrycznych.

W budynkach mieszkalnych rozdzielnie służą do dystrybucji energii pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami i systemami oraz zapewniają ochronę instalacji przed przeciążeniami. 

W budynkach komercyjnych i przemysłowych, gdzie zapotrzebowanie na energię jest znacznie większe, rozdzielnie odgrywają kluczową rolę w zarządzaniu energią oraz zapewnieniu ciągłości zasilania, co jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania maszyn i urządzeń. 

Rozdzielnie prądu są również stosowane w obiektach użyteczności publicznej, takich jak szkoły, szpitale czy urzędy, gdzie niezawodność i bezpieczeństwo instalacji są priorytetem.

Odpowiednio dobrane rozdzielnice budowlane stosuje się także na budowach, przy pracach w terenie czy wydarzeniach plenerowych, a więc w instalacjach tymczasowych.

Rozdzielnie prądu — rodzaje i funkcje

Dostępne na rynku rozdzielnie prądu można podzielić na różne kategorie w zależności od budowy, sposobu montażu, wyposażenia i funkcjonalności.

Elektryczne rozdzielnie stacjonarne i przenośne

Rozdzielnie stacjonarne są montowane na stałe w wybranym miejscu. Tego typu urządzenia są powszechnie stosowane w budynkach mieszkalnych, biurowych oraz przemysłowych, gdzie kluczowe jest zapewnienie stabilnego i niezawodnego zasilania. Wśród nich wyróżniamy modele natynkowe i podtynkowe.

Rozdzielnice natynkowe montowane są na powierzchni ściany. Charakteryzują się prostotą i szybkością montażu, co czyni je popularnym wyborem w sytuacjach, gdzie kluczowy jest szybki dostęp do instalacji oraz możliwość łatwej konserwacji. Są one często stosowane w budynkach użyteczności publicznej oraz w miejscach, gdzie estetyka nie jest priorytetem, takich jak garaże, piwnice czy warsztaty. 

Z kolei rozdzielnice podtynkowe montowane są w ścianach — tak że front rozdzielni licuje z elewacją. To sprawia, że są bardziej dyskretne i estetyczne, ale ich montaż jest bardziej czasochłonny i wymaga wykonania odpowiednich wnęk w ścianie. Rozdzielnie podtynkowe są idealnym rozwiązaniem w miejscach, gdzie estetyka i oszczędność miejsca odgrywają kluczową rolę.

Rozdzielnie przenośne są natomiast stosowane tam, gdzie potrzebne jest tymczasowe zasilanie — na przykład na placach budowy, podczas prac remontowych czy w miejscach organizacji imprez plenerowych. Ich główną zaletą jest mobilność, która pozwala na szybkie przenoszenie i adaptację do zmieniających się warunków.

Rozdzielnie uzbrojone i nieuzbrojone

Innym ważny podział przebiega między rozdzielniami uzbrojonymi i nieuzbrojonymi. 

Uzbrojone rozdzielnie prądu są w pełni wyposażone, co sprawia, że są gotowe do użytku od razu po zainstalowaniu. To rozwiązanie jest szczególnie wygodne dla osób, które chcą zaoszczędzić czas i uniknąć konieczności samodzielnego montażu poszczególnych elementów. 

Rozdzielnie nieuzbrojone dają natomiast większą swobodę w doborze komponentów, co pozwala na ich pełną personalizację i dostosowanie do specyficznych wymagań instalacji. Wymagają jednak większej wiedzy technicznej oraz doświadczenia, aby odpowiednio dobrać i zamontować wszystkie elementy.

Dodatkowe funkcje rozdzielni

Wiele nowoczesnych rozdzielni elektrycznych wyposażonych jest w dodatkowe zabezpieczenia, które podnoszą poziom bezpieczeństwa instalacji. Poza klasycznymi bezpiecznikami montuje się w nich np. łączniki krzywkowe czy rozłączniki izolacyjne.

Rozdzielnie z licznikiem to kolejny typ, który znajduje zastosowanie w budynkach mieszkalnych oraz komercyjnych. W takich rozdzielniach montowany jest licznik energii elektrycznej, który umożliwia monitorowanie zużycia prądu.

Niektóre rozdzielnie wyposaża się też w systemy ochrony przed niepowołanym dostępem — odpowiednie drzwiczki z zamkami mechanicznymi lub elektronicznymi. Nowoczesna rozdzielnia elektryczna może mieć również systemy łączności zdalnej. Pozwalają one na monitorowanie i kontrolowanie instalacji przez odpowiednie aplikacje mobilne.

Jak wybrać odpowiednią rozdzielnię elektryczną?

Wybór odpowiedniej rozdzielni elektrycznej zależy od wielu czynników, takich jak specyfika budynku, planowane obciążenia, wymagania dotyczące bezpieczeństwa oraz estetyka wnętrza. Przede wszystkim, warto zwrócić uwagę na rodzaj urządzenia – rozdzielnie stacjonarne (natynkowe i podtynkowe) są odpowiednie dla większości budynków, natomiast rozdzielnie przenośne sprawdzą się w sytuacjach, gdzie potrzebne jest tymczasowe zasilanie.

Niezwykle istotne jest także dopasowanie mocy rozdzielni do prądu znamionowego i obciążeń przewidywanych w instalacji. Wybrać trzeba także właściwy stopień ochrony IP, adekwatny do miejsca montażu i warunków pracy rozdzielni.

Moc rozdzielni elektrycznej

Przy wyborze rozdzielni elektrycznej ważnym parametrem jest jej moc, która określa, jakie obciążenie może obsługiwać dana instalacja. Najczęściej spotykane moce to 16A i 32A. 

Rozdzielnie o mocy 16A są wystarczające do zasilania standardowych urządzeń domowych, takich jak oświetlenie, telewizory czy mniejszy sprzęt AGD.

Rozdzielnie o mocy 32A są z kolei stosowane w instalacjach, które muszą obsłużyć większe obciążenia, na przykład w domach jednorodzinnych z systemami ogrzewania elektrycznego i dużymi kuchniami elektrycznymi oraz w warsztatach i zakładach pracy, gdzie używane są maszyny o dużym poborze prądu.

Dobór odpowiedniej mocy rozdzielni jest kluczowy dla bezpieczeństwa i niezawodności instalacji. Zbyt mała moc może prowadzić do przeciążeń i awarii, podczas gdy nadmierna moc może być niepotrzebnym kosztem. Dlatego też warto skonsultować wybór rozdzielni z doświadczonym elektrykiem, który pomoże dobrać odpowiednie parametry do specyfiki danego budynku oraz planowanego zużycia energii.

Rozdzielnia prądu — jaki stopień ochrony IP wybrać?

Kolejną ważną kwestią przy wyborze rozdzielni elektrycznej jest stopień ochrony IP, który określa, w jakim stopniu obudowa rozdzielni chroni jej wnętrze przed pyłem i wilgocią. Stopień ochrony jest wyrażany za pomocą dwóch cyfr – pierwsza z nich wskazuje na odporność na pył, a druga na wodę. Najczęściej spotykane stopnie ochrony w przypadku rozdzielni to IP44, IP54, IP65 i IP67.

Rozdzielnie IP44 zapewniają podstawową ochronę przed wnikaniem ciał stałych o średnicy powyżej 1 mm oraz przed bryzgami wody. Są one odpowiednie do użytku w standardowych warunkach domowych, gdzie nie ma dużego ryzyka zalania czy zapylenia. 

Dla instalacji narażonych na trudniejsze warunki środowiskowe, jak na przykład na zewnątrz budynków, warto rozważyć rozdzielnie o stopniu ochrony IP65 lub IP67. 

IP65 zapewnia całkowitą odporność na pył oraz strumienie wody pod niskim ciśnieniem, co sprawia, że są idealne do użytku zewnętrznego, na przykład na elewacjach budynków. 

Rozdzielnie IP67 zapewniają natomiast pełną ochronę przed pyłem oraz krótkim zanurzeniem w wodzie, co czyni je najbardziej odpornymi na ekstremalne warunki.

Niezależnie od potrzeb, wybór rozdzielni elektrycznej warto skonsultować z doświadczonym elektrykiem, który pomoże dobrać odpowiednie rozwiązanie, zapewniające zarówno bezpieczeństwo, jak i efektywność instalacji.