Czym jest wyłącznik nadprądowy?

Wyłączniki nadprądowe znane są pod wieloma nazwami: korek, wyłącznik nadmiarowo-prądowy, bezpiecznik czy eska. Urządzenia te stały się powszechnymi elementami instalacji elektrycznych, wypierając popularne wcześniej bezpieczniki topikowe. Wyłączniki nadmiarowo-prądowe znajdziemy w praktycznie każdej rozdzielnicy w domu, bloku, warsztacie czy obiektach przemysłowych. Głównym zadaniem bezpieczników typu S jest ochrona instalacji elektrycznej i podpiętych do niej odbiorników przed przeciążeniami i zwarciami.

Rozdzielnica budowlana Doktorvolt z wyłącznikami nadprądowymi

Przeciążęnie elektryczne zachodzi w momencie gdy przez element instalacji przepływa prąd przekraczający prąd znamionowy tego elementu. W sytuacji tej może dojść do pożaru i uszkodzenia urządzeń podłączonych do instalacji. Funkcją wyłączników nadprądowych jest przerwanie zasilania obwodu w momencie gdy zaistnieje w nim przeciążenie. Aby bezpiecznik dobrze spełniał swoją funkcję, należy przy zakupie dokładnie określić parametry tego urządzenia.

Podział wyłączników nadprądowych:

Wyłączniki nadprądowe można podzielić na trzy sposoby, ze względu na charakterystykę czasowo prądową, rozmiar i prąd znamionowy:

➡️ Podział wyłączników nadmiarowo-prądowych ze względu na charakterystykę czasowo-prądową (wyłączenia) – ten rodzaj podziału wskazuje na szybkość zadziałania bezpiecznika w zależności od prądu przepływającego przez niego. Wyróżnia się cztery główne grupy wyłączników nadprądowych:

✔️ Wyłączniki nadprądowe o charakterystyce czasowo-prądowej A – wyłączniki o działaniu bezzwłocznym (natychmiastowym). Służą do zabezpieczania wrażliwych na skoki natężenia prądu urządzeń elektronicznych,

✔️ Wyłączniki nadprądowe o charakterystyce czasowo-prądowej B – najpowszechniej stosowana grupa bezpieczników, najczęściej w mieszkaniach i lokalach komercyjnych. Wykorzystuje się je do zabezpieczania obwodów gniazdkowych, obwodów oświetleniowych i zabezpieczania urządzeń o małym prądzie rozruchowym (np. sprzęt RTV i AGD),

✔️ Wyłączniki nadprądowe o charakterystyce czasowo-prądowej C – bezpieczniki typu C doskonale sprawdzają się przy zabezpieczaniu urządzeń o dużym prądzie rozruchowym, np. do rozruchu silnika. Najczęstszym obszarem zastosowania wyłączników nadmiarowo-prądowych typu C są rozwiązania przemysłowe. Doskonałym przykładem jest wyłącznik C32A 3P 6kA Doktorvolt DV-5002,

✔️ Wyłączniki nadprądowe o charakterystyce czasowo-prądowej D – są to wyłączniki nadmiarowo-prądowe stosowane wyłącznie w rozwiązaniach przemysłowych, do zabezpieczania urządzeń elektroenergetycznych o dużym prądzie rozruchowym – np. turbiny czy generatory.

Poza powyższą klasyfikacją, na rynku znajdziemy bardziej specjalistyczne wyłączniki nadprądowe typu E, K, S, Z czy nawet L. Biorąc pod uwagę ich wąskie spectrum zastosowań, zostaną one pominięte w tym artykule.

➡️ Podział wyłączników nadmiarowo-prądowych ze względu na rozmiar:

✔️ wyłączniki nadprądowe 1-biegunowe,

✔️ wyłączniki nadprądowe 2-biegunowe,

✔️ wyłączniki nadprądowe 3-biegunowe,

✔️ wyłączniki nadprądowe 4-biegunowe.

➡️ Podział wyłączników nadmiarowo-prądowych prąd znamionowy: 0,5A, 1A, 2A, 3A, 4A, 6A, 8A, 10A, 16A, 20A, 25A, 32A, 40A, 50A, 63A, 80A, 100A, 125A.

Wyłącznik nadprądowy 1-polowy C16A DV-4982

Za przykład posłuży nam wyłącznik nadprądowy Doktorvolt DV-4982. Na powyższym zdjęciu widać wyraźnie, iż jest to bezpiecznik 1-modułowy (1-biegunowy). Dodatkowo, na przednim panelu produktu widoczne są jego parametry, w tym „C16” – oznacza to, że wyłącznik nadmiarowo prądowy DV-4982 posiada prąd znamionowy 16 A, oraz charakterystykę wyłączenia C. Doskonale sprawdzi się przy zabezpieczaniu pracy urządzeń działających z prądem trójfazowym 16A.

Budowa i montaż bezpieczników

Wyłączniki nadprądowe są montowane są na szynach DIN TH-35. Każdy bezpiecznik ma znormalizowaną szerokość, zwaną modułem (szerokość jednego modułu = 17,7mm). Wysokość bezpiecznika może się różnić w zależności od producenta. Prezentowane w artykule wyłączniki nadmiarowo-prądowe Doktorvolt mają wysokość 80mm.

Wyłączniki nadprądowe posiadają wskaźniki pozycji pracy: zielony (wyłączony), czerwony (załączony bezpiecznik).

Na przednim panelu znajduje się również dźwignia napędowa za pomocą której włączamy/wyłączamy aparaty, oraz wskaźnik statusu pracy urządzenia – zielony (wyłącznik wyłączony, stan bezpieczny) i czerwony (wyłącznik załączony).

Jak dobrać odpowiedni wyłącznik nadprądowy?

Bazując na normie PN-HD 60364-4-43:2012 wiemy, że urządzenia zabezpieczające powinny być dobierane tak, aby w przypadku przepływu prądów o wartości większej od długotrwałej obciążalności prądowej przewodów Iz, następowało ich działanie zanim temperatura żył przewodów nadmiernie wzrośnie. Wymagania te uważa się za spełnione, jeżeli zachowane są następujące warunki:

Ib ≤ In ≤ Iz

I2 ≤ 1,45 Iz

gdzie:

Ib – prąd obliczeniowy lub prąd znamionowy odbiornika/ów

Iz – obciążalność prądowa długotrwała przewodu,

In – prąd znamionowy lub prąd nastawienia urządzenia zabezpieczającego,

I2 – prąd zadziałania urządzenia zabezpieczającego.

Prąd zadziałania urządzenia I2 należy określać jako krotność prądu znamionowego In wyłącznika nadprądowego lub bezpiecznika topikowego według zależności:

I2 = k × In

gdzie:

k współczynnik krotności prądu powodującego zadziałanie urządzenia zabezpieczającego przyjmowany jako równy: 1,6 oraz 2,1 dla wkładek bezpiecznikowych i 1,45 dla wyłączników nadprądowych o charakterystyce B, C i D.

➡️ Przykład:

Chcemy zabezpieczyć obwód mieszkalny wykonany przewodem YDYp o przekroju 3x2,5 mm2 zainstalowany pod tynkiem:

✔️ Łączna moc odbiorników w obwodzie wynosi 2kW, przeliczamy więc ich prąd znamionowy (Ib) (2000W / 230V), równy 8,7A.

✔️ Z tabeli obciążalności prądowej przewodów w zależności od miejsca i sposobu ułożenia (poniżej) odczytujemy obciążalność naszego przewodu (Iz) – 18,5A.

Tabela obiążalności przewodów z której odczytujemy dane do naszego przykładu.

✔️ Uzyskane wartości podstawiamy do pierwszej nierówności: 8,7 ≤ In ≤ 18,5A. Prąd znamionowy bezpiecznika mieści się w zakresie 10 - 16 A, wybieramy więc wyższą wartość – 16A.

✔️ sprawdzając drugi warunek - I2 ≤ 1,45 Iz, to I2 ≤ 1,45×18,5 => I2 ≤ 26,825. Sprawdzając wzór na I2, czyli prąd zadziałania urządzenia zabezpieczającego otrzymujemy: I2 = k × In => 1,45 x 16 = 23,2A.

✔️ otrzymując wynik na drugą nierówność 23,2A ≤ 26,825, mamy spełnione oba warunki. Z uwagi na prąd rozruchowy wystarczy nam wyłącznik B16A 1P.

Wyłączniki nadprądowe w sklepie Preis-Zone

Oferta sklepu internetowego Preis-Zone wzbogaciła się ostatnio o wyłączniki nadprądowe marki Doktorvolt. Ze względu na sprawdzone działanie, bezpieczniki te wykorzystywane są również jako komponent rozdzielnic HL Doktorvolt. Bezpieczniki dostępne w naszej hurtownii sprawdzona jakość i przystępna cena. Zapraszamy do zapoznania się z wyborem omawianych produktów poniżej: