Skrzynka elektryczna — co to jest, do czego służy i jak wybrać odpowiedni model?

Co to jest skrzynka elektryczna i do czego służy?

Skrzynka elektryczna, znana również jako rozdzielnica, to urządzenie służące do rozdzielania i dystrybucji energii elektrycznej oraz ochrony instalacji i jej użytkowników. 

Podstawowym zadaniem elektrycznej skrzynki jest rozdzielanie energii pomiędzy różne obwody w budynku. Dzięki temu możliwe jest oddzielne zasilanie poszczególnych pomieszczeń, stref lub systemów elektrycznych, co ułatwia kontrolę nad zużyciem energii oraz pozwala na wyłączanie nieużywanych obwodów w razie potrzeby.

Skrzynki elektryczne bezpiecznikowe umożliwiają również ochronę instalacji elektrycznej przed przeciążeniami i zwarciami, co zwiększa bezpieczeństwo użytkowników oraz przedłuża żywotność sprzętu elektrycznego.

Elektryczna skrzynka składa się z obudowy, w której znajdują się różnorodne moduły wykorzystywane do rozdzielania energii, czyli rozgałęzienia instalacji z jednego obwodu zasilającego na wiele obwodów wyjściowych. Skrzynki bezpiecznikowe wyposażone są również w zabezpieczenia, takie jak wyłączniki nadprądowe i różnicowoprądowe. Dzięki nim możliwe jest szybkie odłączenie obwodu w przypadku wykrycia nieprawidłowości, co minimalizuje ryzyko awarii oraz pożarów.

Rodzaje skrzynek elektrycznych

Elektryczne skrzynki dzielą się na różne kategorie w zależności od ich przeznaczenia, konstrukcji oraz sposobu montażu. Poniżej przedstawiamy główne rodzaje skrzynek elektrycznych dostępnych na rynku.

Skrzynki elektryczne zewnętrzne i wewnętrzne

Skrzynki elektryczne zewnętrzne są przeznaczone do instalacji na zewnątrz budynków, co oznacza, że muszą być odporne na warunki atmosferyczne — deszcz, śnieg, czy promieniowanie UV. Zazwyczaj wykonane są z materiałów odpornych na korozję i mają uszczelnienia chroniące przed wilgocią i pyłem. Zewnętrzne skrzynki elektryczne często są używane do zasilania oświetlenia ogrodowego, bram automatycznych oraz innych urządzeń znajdujących się na terenie posesji.

Z kolei elektryczne skrzynki wewnętrzne są stosowane w pomieszczeniach i nie wymagają tak wysokiej odporności na czynniki zewnętrzne. Ich głównym zadaniem jest ochrona instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym, biurowym czy przemysłowym.

Stacjonarne i przenośne skrzynki elektryczne

Modele stacjonarne to najczęściej spotykany typ skrzynek elektrycznych, który może być montowany zarówno na ścianie, jak i wewnątrz niej. Skrzynki natynkowe są łatwiejsze w montażu, ponieważ nie wymagają wykuwania otworów w ścianie. Są idealne tam, gdzie estetyka nie jest priorytetem i tam, gdzie instalacja musi być szybko dostępna do modyfikacji lub konserwacji.

Skrzynki elektryczne podtynkowe są bardziej dyskretne, ponieważ ich obudowa jest ukryta w ścianie. Są zatem mniej widoczne i bardziej estetyczne. Wymagają jednak więcej pracy przy montażu i dają mniejsze możliwości modyfikowania instalacji.

Modele przenośne są natomiast wykorzystywane tam, gdzie wymagana jest mobilność — na przykład na placach budowy lub podczas imprez plenerowych. Są one lekkie, łatwe do przenoszenia i wyposażone w uchwyty lub kółka. Przenośne skrzynki elektryczne zapewniają tymczasowe zasilanie narzędzi i urządzeń, gdziekolwiek jest to potrzebne, dlatego doskonale sprawdzają się jako rozdzielnice budowlane.

Uzbrojona i nieuzbrojona skrzynka elektryczna

Uzbrojona skrzynka elektryczna posiada kompletne wyposażenie wewnętrzne, w tym odpowiednie bezpieczniki. Dzięki temu jest gotowa do natychmiastowego użycia po podłączeniu do źródła zasilania. To wygodne rozwiązanie dla osób, które potrzebują szybkiego i łatwego dostępu do zasilania bez konieczności samodzielnego montażu elementów zabezpieczających.

Z kolei elektryczna skrzynka nieuzbrojona pozwala na indywidualne dopasowanie zawartości do specyficznych potrzeb użytkownika. Sama skrzynka tego typu nie ma zatem wyposażenia wewnętrznego, co umożliwia instalację komponentów zgodnie z własnymi wymaganiami i zapotrzebowaniem. To rozwiązanie jest idealne dla osób, które chcą mieć większą kontrolę nad konfiguracją swojej instalacji elektrycznej.

Dodatkowe wyposażenie skrzynki elektrycznej

Niektóre skrzynki elektryczne są wyposażone w dodatkowe zabezpieczenia, które zwiększają ich funkcjonalność i bezpieczeństwo. 

Dostępne są m.in. skrzynki elektryczne z łącznikiem krzywkowym, które umożliwiają szybkie i łatwe odłączanie obwodów, co jest szczególnie przydatne podczas prac serwisowych lub awaryjnych. Natomiast skrzynki z rozłącznikiem izolacyjnym zapewniają pełne odizolowanie instalacji, minimalizując ryzyko porażenia prądem podczas konserwacji.

Ponadto wymienić warto elektryczne skrzynki z licznikiem energii, zabezpieczeniami przed niepowołanym dostępem czy wyposażone w moduły zdalnej komunikacji pozwalające na monitorowanie i sterowanie siecią przez aplikacje mobilne. 

Elektryczne skrzynki i stopień ochrony IP

IP określa poziom ochrony, jaki zapewnia obudowa skrzynki przed wnikaniem ciał obcych oraz wody. W zależności od warunków, w jakich będzie używana skrzynka elektryczna, należy wybrać odpowiedni stopień ochrony.

IP44 oznacza ochronę skrzynki elektrycznej przed bryzgami wody oraz ciałami obcymi większymi niż 1 mm. Jest to podstawowy stopień ochrony, odpowiedni dla większości standardowych zastosowań.

IP54 oferuje lepszą ochronę przed pyłem oraz bryzgami wody z dowolnego kierunku. Jest to odpowiedni wybór dla skrzynki elektrycznej montowanej w miejscu, w którym występuje większe zapylenie lub narażenie na wilgoć.

Elektryczna skrzynka IP65 gwarantuje całkowitą ochronę przed pyłem oraz strumieniami wody. Skrzynki z tym stopniem ochrony są idealne do użycia w trudnych warunkach, gdzie wymagana jest wysoka odporność na kurz i wilgoć.

Skrzynka elektryczna IP67 zapewnia całkowitą ochronę przed pyłem oraz zanurzeniem w wodzie na określoną głębokość. Takie hermetyczne rozdzielnice są stosowane w ekstremalnych warunkach, gdzie może dojść do chwilowego zanurzenia w wodzie.

Jak wybrać elektryczną skrzynkę odpowiednią do własnych potrzeb?

Wybór odpowiedniej skrzynki elektrycznej jest kluczowy dla zapewnienia bezpieczeństwa i efektywności instalacji.

Pierwszym krokiem w wyborze skrzynki elektrycznej jest określenie jej mocy oraz wielkości. Należy uwzględnić liczbę obwodów, które mają być zasilane oraz rodzaj urządzeń, które będą podłączone do instalacji. 

Należy dokładnie przeanalizować ilość i rodzaj modułów, które będą potrzebne w instalacji, aby skrzynka miała odpowiednią pojemność. W przypadku dużych budynków lub przemysłowych instalacji elektrycznych może być konieczne zastosowanie większych skrzynek z większą liczbą modułów.

Warto również pamiętać, by wyposażenie skrzynki dopasować do prądu znamionowego, obciążenia sieci i innych parametrów elektrycznych.

Inne istotne parametry to materiał, z którego wykonana jest elektryczna skrzynka, oraz sposób jej montażu. Skrzynki wykonane z metalu są trwalsze i odpowrniejsze na uszkodzenia mechaniczne, ale mogą być cięższe i droższe. Skrzynki z tworzyw sztucznych są lżejsze i tańsze, ale mogą być mniej odporne na uszkodzenia. Sposób montażu zależy natomiast od warunków instalacji oraz preferencji użytkownika.

Rozważyć trzeba także różne rodzaje skrzynek elektrycznych, dostępne stopnie ochrony IP oraz dodatkowe funkcje, takie jak licznik energii czy dodatkowe zabezpieczenia. Kryteriów wyboru jest sporo, dlatego najlepiej skonsultować się z fachowcem lub dostawcą, aby dokonać właściwego wyboru i zapewnić bezproblemowe działanie instalacji elektrycznej przez wiele lat.